کَکها حشرات بدون بال، خونخوار، بسیار ریز و از راسته لولهبالان هستند که کمتر از ۳ میلیمتر طول دارند. ککها حرکتهای جهشی دارند. ککها بیشتر از پستانداران و گاهی از پرندگان خونخواری میکنند. به طور کلی از ۳۰۰۰ گونه کک فقط ۱۲ گونه به انسان حمله میکنند. مهمترین گونههای کک، کک جوندگان، کک انسان و کک گربه (Ctenocephalides felis) و کک سگ (Ctenocephalides canis) هستند. گزش آنها باعث تحریک، ناراحتی شدید و خونریزی میشود. کک جوندگان ناقل مهم طاعون خیارکی و تیفوس منتقله توسط کک است. ککهای گربه کرمهای نواری (ستودها) را منتقل میکند. کک تونگا (کک شنی) پوست انسان را سوراخ کرده و باعث عفونت میشود. ککهایی که انسان را میگزند در بیشتر نقاط جهان یافت میشوند. ککها از جمله پارازیتهایی هستند که در تهران اغلب منازلی که حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه نگه داری میشود را در گیر میکنند. عمومیترین انگل در سگها در حقیقت از طریق کک به او سرایت میکند. عموماً ککهای سگ در اروپا یافت میشوند بطوری که ککهای گربه عموماً در آمریکا یافت میشوند. ککهای گربه در موارد نادر با خود بیماریهایی را حمل میکنند. ککها میتوانند به لباسها یا حیوان شما بچسبند. آنها در حیاطها، پرورش گاههای سگ و گربه، جنگلها و پارکها یافت میشوند یا در مکانهای دیگری که حیوانات در آنجا زندگی میکنند. چون برای آنکه اینها مکانهایی هستند که آنها میتوانند میزبانهای خود را پیدا کرده و تولید مثل کنند.
یک کک ماده میتواند در روز ۵۰ تا تخم بگذارد. بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی همانگونه که در تصویر هرم چرخه زندگی ککها در کادر مقابل مشاهده مینمایید، فقط ۵۰% از تخمهای هر کک به لارو تبدیل میشوند و در حدود ۳۵% از لاروها موفق به تنیدن پیله و تشکیل پوپ میگردند. جای خوشبختی است که از کل تخمهای اولیه کک فقط ۵% آنها به بالغ تبدیل میگردند. چرخه زندگی ککها شامل ۴ مرحله تخم، لارو، شفیره و بالغ است. ککهای بالغ ۱-۴ میلیمتر طول و بدنی بیضی شکل دارند و در طرفین فشرده و بدون بال هستند. همچنین پاهای آنها رشد مناسبی داشته و برای پریدن سازگاری دارند. تخم ککها حدود ۰٫۵ میلیمتر طول دارد، تخم مرغی شکل و سفید میباشد. کک روی میزبان خود تخم گذاری میکند، که این تخمها از بدن میزبان روی فرش، زمین، خاک یا هر جای دیگری میافتند و در شرایطی که دمای هوا اندکی بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد میتوانند دوام بیاورند و چرخه زندگی خود را کامل کنند.
در عرض ۱۰ روز پس از قرار گرفتن تخم در محیط مناسب، لارو کرم مانندی که فاقد ضمائم حرکتی است خارج میشود. این لاروها از زیر سطح خاک حرکت میکنند و یا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرشها و یا شکافهای کف نفوذ میکنند، لاروها از مدفوع ککهای بالغ تغذیه میکنند و در عرض ۵-۱۲ روز پیلهای ابریشم مانند در اطراف خود تولید و در آن شفیره گذاری میکنند. خروج حشره بالغ از پیله بسته به شرایط ممکن است از ۵ تا ۱۴۰ روز طول بکشد، پس از خارج شدن حشره بالغ از پیله، خود را به میزبانش میرساند و ادامه عمرش را که حدود ۱۰۰ روز میباشد روی میزبان سپری میکند.
چرخه زندگی کک معمولاً در عرض ۳-۴ هفته کامل میشود. ککها ۴۸ ساعت پس از اولین خونخواری، جفت گیری کرده و به تولید تخم میپردازند. ککها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرمای هوای بیرون از منزل نیستند. ساختمانهایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد بسر میبرند.
منبع:ویکی پدیا
اصولا با کاهش فشار ، حلالیت گازها در ماگما کم میشود، یعنی ابتدا
گازها بیش از فشار خارج است، به سرعت انجام میشود و رفته رفته مقدار آن به حدی
زیاد میشود که ماگما منظره جوشان پیدا میکند (پدیده وزیکولاسیون Visiculation) بنابراین پدیده
وزیکولاسیون پدیدهای است که در آن ماگما به دو فاز مایع و گاز تفکیک میشود و به
علت خروج سریع گاز ، گدازه حالت جوشان پیدا میکند.
مقدار قابل ملاحظهای از گازهای آتشفشانی ، هنگام فعالیت آتشفشان با شدت هر چه
تمامتر از آن خارج میگردد که مشخص نمودن جنس آنها بسیار مشکل است، زیرا غالبا غیر
ممکن است این گازها را که دارای دمای زیاد بدست آورد. به علاوه با ورود گازهای
آتشفشانی به اتمسفر ، واکنشهای شیمیایی انجام میشود و ترکیب اصلی آنها تغییر میکند.
جدیدترین بررسیهایی که در مورد گازهای آتشفشانی انجام شده است نشان میدهد که
بسیاری از گازهای آتشفشانی منشا ثانوی دارند، چون اتمسفر اکسید کننده است در حالی
که در اعماق زمین شرایط احیا غلبه دارد. از اینرو گازهای آتشفشانی را از دو نظر میتوان
تقسیم نمود.
تقسیم بندی گازهای آتشفشانی از نظر شیمیایی
بطور کلی گازهای آتشفشانی یا فومرولها از نظر شیمیایی به دو دسته
تقسیم میشوند.
• فرمرولهای قلیایی : به صورت آمونیاک ، نوشادر و بعضی از ترکیبات کلردار خارج میشوند.
• فومرولهای اسید : به مراتب فراوانتر از فومرولها قلیایی است و شامل اسید کلریک ،
گازهای سولفورو و سولفوریک و SH2 میشود. رنگ قهوهای و گاه زرد و یا بنفش نتیجه تاثیر این گازها
بر سنگها در محل خروج گازهاست.
تقسیم بندی گازهای آتشفشانی از نظر دما
اصولا انواع گازهای آتشفشانی را بر حسب دما تقسیم بندی میکنند. البته هر قدر از دهانه آتشفشان دور شویم دمای گازها کاسته میشود و هر قدر زمان استراحت آتشفشان زیادتر باشد دمای آنها کمتر میشود. با افزایش دما مقدار SO2 زیاد و SH2 کم میشود در همین شرایط نسبت Ca به H2 , CO2 به H2O افزایش مییابد.
گازهای خیلی گرم
گازهای خیلی گرم ، غالبا در دهانه دیده میشوند، دمای آنها ممکن است گاهی به 1000 درجه سانتیگراد نیز برسد. در ترکیب این نوع گازها H2/NH3BO3H3/SH3/CO2 و بویژه بخار آب وجود دارد (غالبا بخار آب بیش از 90 درصد حجم کل گازها را تشکیل میدهد). به علاوه در آن اسید کلریدریک و کلریدهایی مانند FeCl3/ALCl3/CLNa/NH3Cl نیز پیدا میشود.
گازهای گرم
در نزدیکی پوزول قدیمی در ایتالیا آتشفشانی وجود دارد که فقط بخار آب
گرم از بعضی از نقاط آن خارج میشود. کف این منطقه به صورت تشتگی به قطر 400 تا
500 متر است و از خاکسترهای آتشفشانی بسیار حفرهدار پوشیده شده است. در اینجا
بخار آب سوت زنان خارج میشود. دمای این بخار آب که با مقداری کمی اسید کربنیک و
سولفید هیدروژن مخلوط است بین 130 تا 165 درجه سانتیگراد است. در مجاورت اکسیژن
هوا ، سولفید هیدروژن ابتدا به گوگرد و سپس به اسید سولفورو تبدیل میشود.
به دلیل وجود همین گوگرد در گذشته آن را سولفاتارا یا گوگردزا مینامیدند. سیلیس
موجود موجود در محیطهای سیلیکاته نیز به صورت اوپال ته نشین میشود که رنگ آن سفید
و دارای حفرههای فراوان است. در داخل حفرههای مزبور گاهی سولفاتهای محلول به
صورت زاج طبیعی آلونیت (سولفات آلومینیوم) رسوب مینمایند که از نظر اقتصادی دارای
اهمیت است. بطور کلی سولفاتار عبارت از خروج بخار آب و سولفید هیدروژن ، با دمای
90 تا 300 درجه سانتیگراد است و در تمام مناطق آتشفشانی دیده میشود.
گازهای سرد
گازهای سرد که به آن موفت Moffette هم گفته میشود گازی است که کمی از هوای معمولی گرمتر باشد. این گازها ممکن است منشا ماگمایی داشته یا نتیجه تصاعد گازها از سنگهای آهکی باشد (انحلال آهک در مجاورت گازهای اسیدی). در ترکیب آن علاوه بر بخار آب ، گاز CO2 به فراوانی یافت میشود. در سال 1986 از یکی از دریاچههای کامرون (دریاچه نیوس Nyos) ناگهان گاز CO2 با نیروی عظیم از درون آب بیرون آمد و راه دهکده را در پیش گرفت. بیش از دو هزار نفر اهالی دهکده و چهارپایان را حقه کرد. این گاز منشا ماگمایی داشت و به صورت حباب عظیم در زیر آب دریاچه (از منشا آتشفشانی) پنهان بود.
۲-آزمایشها باید به نحوی انجام گیرند که دانش آموزان را به تفکر وا دارند. آزمایشی که در آن معلم همه ی جزئیات را به طور وضوح به شاگرد بگوید، به رشد فکری دانش آموزان
کمکی نمی کند.
۳- معلم باید برای پاسخ گویی به سوالات دانش آموزان درارتباط با فعالیت های مورد نظر که به آنها برای رسیدن به هدفهای درسی کمک خواهد کرد، آمادگی داشته باشد.
۴- دانش آموزان باید از منظور آزمایش با خبر باشند.اغلب خوب است که منظور به طور واضح و ساده روی تخته سیاه نوشته شود.
۵-حتی المقدور سعی شود خود دانش آموزان آزمایش ها را انجام دهند و بسته به نوع آزمایش و مقدار وسایل، به طور گروهی یا انفرادی کار کنند.
۶-دانش آموزان برای ارضای حس کنجکاوی، میتوانند از خود آزمایش هایی پیشنهاد کنند این گونه آزمایش ها از هر نظر سودمندند. بر خلاف تصور بعضی از معلمان، لازم نیست که
همیشه آزمایش ها پیچیده باشند یا در کتابی علمی مندرج شده باشد.
۷- برای انجام دادن یک آزمایش برنامه باید به گونه ای تنظیم شود که مراحل کار قدم به قدم مشخص و معلوم باشد و آزمایش ها باید طبق دستوری که در کتاب راهنما هست یا دستوری که به وسیله ی معلم تنظیم شده است، در نهایت دقت انجام گیرند.
۸- جریان مراحل آزمایش باید با فکر انتقادآمیز دنبال شود، تا نتایج حاصل اطمینان بخش تر شوند. به این ترتیب قبل از رسیدن به نتیجه نهایی، باید آزمایش ها را بیش از یک بار انجام دهند.
۹- قبل از آزمایش معلم با همکاری متصدی آزمایشگاه کلیه ی لوازم و ابزارهایی که مورد نیاز دانش آموزان است را تهیه و آماده می کند. . وسایل ساده در مدارس نتیجه بخش تر از دستگاه های پیچیدهاند و توجه دانش آموزان را از هدف اصلی منحرف نمیکنند.
۱۰- از دانش آموزان خواسته شود، هنگام انجام آزمایش نتایج حاصل را یاد داشت کرده و گزارش های خود را در دفتر کار ثبت و ارائه دهند .
۱۱-اطلاعاتی که از یک آزمایش به دست می آیند، باید حدالامکان در مسائل روزمره زندگی به کار برده شوند. البته این کار نسبتاً مشکل است، ولی یکی از دلایل اصلی مطالعه علوم همین است. وقتی آزمایش انجام می شود، فقط قدمی در راه ]سودهای آن برداشته شده است [