شبه جمله و اقسام آن

برای بیان حالات روحی و درونی چون شادی، تعجب، درد، افسوس و مانند آن ها از کلماتی همچون به، وه، آه، آوخ و جزء آن ها استفاده می شود که به آن شبه جمله یا صوت می گویند.

 شبه جمله ها مانند جمله ها معنای کاملی دارند؛ اما از نظر ساختار مانند جمله ها نیستند ونمی توان برای آن ها نهاد و گزاره تعیین کرد. در شمارش تعداد جمله های یک متن، شبه جمله ها یک جمله حساب می شوند.

شبه جمله ها دو گونه هستند

1- شبه جمله هایی که منادا هستند

2- کلمه هایی که همیشه شبه جمله هستند؛ هان، به به، آخ، وای، آفرین، درود، سلام، وه و . . . .

اقسام شبه جمله 

 شبه جمله ها را از جهت معنی به انواعی تقسیم می کنند .

1 – شبه جمله امید و آرزو و دعا :

کاشکی ، کاش ، ای کاش ، آمین ، ان شاءالله ، الهی

ای کاش می توانستیم با هم مهربان باشیم .

کاشکی دلی پریشان نمی شد .

الهی غم نبینی .

ان شاء الله که خوبی .

2 – شبه جمله تشویق و تحسین

آفرین ، بارک الله ، مرحبا ، احسنت ، ماشاءالله ،خوشا ، به به

آفرین کارت خیلی خوب بود .

بارک الله به این بچه خوب

به به چقدر زیبائی!

3 – شبه جمله درد و تاسف

آه ، درد ، دریغا ، دریغ ، دریغ و درد ، ای داد ، داد ، فریاد ، واویلا ، فغان ، وای ، افسوس

افسوس که نامه جوانی طی شد .

آه که این درد مرا می کشد .

4 – شبه جمله تعجب

به ، وه ، اوه ، عجب ، چه عجب ، عجبا ، شگفتا

عجب حکایتی !

چه عجب یاد ما کردی !

5 – شبه جمله تنبیه و پرهیز

امان ، الامان ، مبادا ، زنهار ، زینهار ، هان

مبادا حرف او را گوش کنی 

زنهار از رفیق بد زنهار

هان ای پسر عزیز دلبند

6 – شبه جمله امر

خفه ، خاموش ، ساکت ، یالله ، بسم الله

یالله از جابت تکان بخور

7 – شبه جمله احترام و قبول

چشم ، به چشم ، ای بچشم ، بله قربان

چشم می آیم .

بله قربان ( اطاعت می کنم )

8 – شبه جمله جواب و تصدیق

بله ، آری ، ای ، ای والله

البته که می آیم